19 Kasım 2009 Perşembe

10 AB TOPRAĞIN HİKAYESİ

KONU TARAMA SORULARI

AŞAĞIDAKİ BOŞLUKLARI DOLDURUNUZ.

1. Yer kabuğunu oluşturan kayaların ufalanması ile oluşmuş, içinde çeşitli mineraller, canlı
organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan örtü ……………………..
2. Kayaçların ayrışmasında ……………………. ve ………………………….. ayrışma etkilidir.
3. Soğuk ve kurak iklim bölgelerinde …………………….. ayrışma etkilidir.
4. Mekanik çözülmenin etkili olmasının temel sebebi ……………………… azlığıdır.
5. Fiziksel parçalanma sonucunda kayacı oluşturan minerallerin kimyasal yapısında değişim
………………...
6. ……………………… ayrışma, kayaların bileşimindeki minerallerin ayrışması şeklinde
olmaktadır.
7. Yüksek dağlarda …………………………. ayrışma etkilidir.
8. Ekvatoral bölgede ……………………… ayrışma etkilidir.
9. Tropikal yağmur ormanları altında oluşan toprak türü ………………………
10. Çayır bitki örtüsü tabanında oluşan toprak türü …………………………..
11. Maki bitki örtüsü tabanında oluşan toprak türü ……………………………
12. Toprak oluşumunda etkili olan faktörlerden biri, dağların en çok güneş gören yüzeyinde
ayrışmanın fazla olmasıdır. Buna ……………………………. etkisi denir.
13. Yer şekillerinin etkisine göre toprak tabakasının kalınlığı eğim azaldıkça ……………………….
14. …………………………………… ayrışmanın olduğu yerlerde toprak tabakası daha
………………………….
15. Kalkerin ayrışmasıyla ……………………………….. topraklar oluşur.
16. Organik ayrışmada etkili olan faktörler …………………
………………………………………………………….
17. Organik bakımından en zengin toprak katmanı ………………………………..
18. Çok yağışlı bölgelerin topraklarının A horizonunda kireç ve mineraller taşınmış olduğu için
bu tür topraklara ……………………………….. topraklar denir.
19. Oluşumunda iklim ve bitki örtüsünün etkili olduğu toprak grubu ……………………………..
topraklardır.
20. Dönenceler arasındaki sıcak ve nemli bölge topraklarına ……………………………… denir.
21. Akdeniz iklim bölgesinde oluşan toprak türü ……………………………..
22. Kurak bölgelerin toprak türlerinin A horizonunda ……………….. ve …………………… birikimi
fazladır.
23. Yüzey sularının yamaçlardan taşıyıp biriktirdiği topraklar …………………………………..
24. Nemli bölge toprakları içinde yıkanma oranı en fazla olan toprak türü …………………………….
25. En verimli toprak grubu ……………………………….. topraklardır.
26. Volkanik kumlar üzerinde oluşan topraklar ………………………………..
27. Yamaçlardaki taşlı topraklar ………………………….
28. Rüzgarın taşıyıp biriktirdiği topraklar ……………………
29. Muson bölgesinde bulunan toprak türü ………………….
30. Rusya ve Kanada’nın güneyinde bulunan toprak türü ……………………………
31. Derinlere kadar donmuş olan, çok kısa bir süre için üst kısmı çözünen ve bu sürede de
bataklık olan topraklar …………………………..
32. Orta kuşak karalarının batı kıyılarında, geniş yapraklı orman altında oluşan topraklar
…………………………
33. Doğu Avrupa ve Kuzeydoğu Anadolu’da yaygın olan, özellikle çayırların bulunduğu alanda
oluşan, dünyanın en verimli toprak türü …………………………………..
34. İç Anadolu bölgesinde, Tuz gölü çevresinde görülen topraklar ……………………………
35. Çukurova, Bafra, Çarşamba gibi ovalarda bulunan toprak türü ……………………………………..
36. Laterit topraklarda humus olmamasının sebepleri aşırı yıkanma ve …………………………………
37. Topraktaki humus miktarı …………………… bağlıdır.
38. Oluşumunda topoğrafya ve ana kayanın etkili olduğu toprak grubu …………………………………
39. Killi – kireçli depolar üzerinde oluşan ve dönen topraklar da denilen toprak türü
…………………………………
40. Toprak oluşumunda en önemli faktör ……………………

B. AŞAĞIDAKİ BOŞLUKLARA (D) YA DA (Y) YAZINIZ.

1. Çölleşme, kurak, yarıkurak alanlarda insan faaliyetleri ve iklim değişikleri ile oluşan toprak
bozulmalarıdır. ( )
2. Yer kabuğunun en üst kısmındaki canlı ve hareketli katmana humus denir. ( )
3. Orta Asya’da toprak içindeki tuz ve kireç mineralleri oranı yüksektir. ( )
4. Taşeli Platosu’nda ana kaya yapısı nedeniyle kimyasal çözülme etkindir. ( )
5. Tayga ormanlarının toprak türü kahverengi orman toprağıdır. ( )
6. Laterit ılıman kuşak topraklarından biridir. ( )
7. Kimyasal ayrışmanın kuvvetli olduğu yerlerde toprak örtüsü daha kalındır. ( )
8. Dış kuvvetlerin etkisiyle toprağın A horizonu taşınırsa, verimi düşer. ( )
9. Taşınmış toprakların horizonları oluşmamıştır. ( )
10. Doğu Karadeniz bölümünde toprak yüzeyi kil ve kireçli minerallerce zengindir. ( )
11. Terra rosalar, içindeki demirin okside olmasından dolayı kırmızıdır. ( )
12. Direnajı düşük topraklar, halomorfik topraklardır. ( )
13. Kayseri yöresinde regosoller sayesinde toprak verimi daha yüksektir. ( )
14. İç Anadolu Bölgesinde, hidromorfik topraklar yaygındır. ( )
15. Polye tabanlarında terra rosalar yaygındır. ( )

18 Kasım 2009 Çarşamba

11 Kasım 2009 Çarşamba

10 AB Toprak Çeşitleri

TOPRAK ÇEŞİTLERİ

A. ZONAL TOPRAKLAR : Oluştukları bölgenin iklim ve kayaç özelliklerini yansıtırlar.
1. Nemli Bölge Toprakları:
· Tundra Toprakları : Tundra ikliminin görüldüğü yerlerdedir. Kışın donan haline Tijale adı
verilir.
· Podzol Toprak : Nemli soğuk iklimde oluşur. Özellikle sert karasal iklimin, iğne yapraklı
orman örtüsünün tabanındadır. Yıkanmadan dolayı humusça fakirdir.
· Kahverengi Orman Toprağı: Orta kuşağın geniş yapraklı orman örtüsü altında oluşur. Bitki
artıkları zengin olduğundan, humuslu topraklardır. Okyanusal iklimin etkili olduğu
alanlarda oluşur.
· Terra Rosa: Kalkerli anakaya üzerinde oluşur. Kiremit kırmızısıdır. Polye tabanlarının
tarım sahasıdır. Akdeniz ülkelerinde görülür.
· Laterit Topraklar : Nemli tropikal alan toprağıdır. Aşırı yıkanmıştır. Yıkanma ve sıcaklığın
yüksek oluşu ( mikroorganizmalar ), humus oluşumunu engellemiştir. Ekvatoral bölge,
Muson Asyası ve ülkemizde Doğu Karadeniz’de görülür.
2. Kurak – Yarıkurak Bölge Toprakları:
· Çernozyum: Orta kuşağın yarı nemli, çayır alanlarında görülen, humus oranı çok yüksek
olan kara topraklardır.
· Kestane Renkli Step Toprakları : Orta kuşak karalarının iç kesimlerinde, step bölgeleri
tabanında görülür.Organik madde bakımından zengin sayılırlar. Ülkemizde İç, Doğu, İç Batı
Anadolu’da yaygındır.
· Çöl Toprakları: Orta kuşak ve tropikal çöllerde, kalın kabuklu topraklardır. Buharlaşmanın
fazlalığından, tuzlu, kireçli ve verimsiz topraklardır. Ülkemizde Tuz gölü, Harran ve
Malatya’da görülür.

B. AZONAL TOPRAKLAR: Dış kuvvetlerin etkisiyle eğimli sahalardan taşınarak oluşan
topraklardır.
1. Alüvyonlu topraklar: Akarsuların yamaçlardan koparıp, dağ etekleri, ova tabanları ve deniz
kıyılarına biriktirdikleri topraklardır. Ülkemizde yerli topraklardan sonra en yaygın
topraklardır.
2. Lös : Rüzgarın kurak alanlardan aşındırıp taşıdığı, dulda bölgelerde biriktirdiği topraklardır.
İç Anadolu ve Günedoğu Anadoluda rastlanabilir.
3. Moren : Yüksek enlemlerin kırıntılı ince materyalidir. Buzulların etkisiyle oluşmuştur.
Ülkemizde yüksek dağ yamaçlarında az da olsa görülebilir.
4. Kolivyal Topraklar :Eğimli yamaçlarda biriken malzemenin oluşturduğu topraklardır.
5. Litosol Topraklar : Yamaçlardan ince malzemenin taşınması sonucu, geri kalan iri malzeme
ile oluşan taşlı topraklardır.
6. Regosoller : Kumlu depolar üzerinde oluşan topraklardır. ( Volkanik, akarsu depoları,
yamaç eteklerindeki kumlar )

C. İNTRAZONAL TOPRAKLAR: Yer şekilleri ve ana kayanın etkisiyle oluşan topraklardır.
1. Halomorfik Topraklar: Kurak , yarıkurak bölgelerdeki tuzlu ve alkali topraklardır. Toprak
yüzeyine tuz ve karbonatların birikmesiyle oluşur.
2. Hidromorfik Topraklar: Bataklık ve taban suyu seviyesi yüksek alanlarda oluşan
topraklardır.
3. Kalsimorfik Topraklar : Kireç taşı ve killi kireç taşı ( marn ) depoları üzerinde oluşan
topraklardır. Kireç yönünden zengindir.
· Vertisoller : Göl tabanlarının killi, kireçli depoları üzerinde oluşan topraklardır. Dönen
topraklar anlamına gelir.
· Rendzinalar : Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşan, koyu renkli topraklardır.

5 Kasım 2009 Perşembe